Президент култуурунай көҕүлээһинин фондатынан иккистээн бэчээттэнэн таҕыста
Хомус – саха норуотун баай духуобунай култууратын биир ураты туоһута буолар. Уран уус көмөтүнэн үйэттэн үйэҕэ тиксэн билиҥҥигэ диэри тиийэн кэлбит музыкальнай инструмент чочуллар, тупсарыллар, ол эрэн сүрүн суолтатын уларыппат. Кини икки атахтааҕы айылҕаны кытта ситимниир, өбүгэлэрбит кистэлэҥнэрин арыйарга сирдиир күүстээх инструмент. Оттон хомусчут бу култуураны тарҕатааччы киһи буолар уонна этигэн хомуһун тойугунан сыккыс уута буолан сүүрүгүрэр, дьөһөгөй оҕото буолан дьоруолатар, айылҕа абылыыр күүһүн уонна кистэлэҥ тыынын тириэрдээччи киһи. Хомус Уйбаан этэринии « … айар айылгы аана арыллар, толкуй туругурар, үйэлээх айымньы айыллар». Дьэ, маннык сүдү күүстээх култуураны үйэтитэр сыаллаах бырайыагы А.М. Сидорова аатынан «Ситим» КК коллектива «Уусхомусфест» диэн ааттаан суруйбута. Бырайыак РФ Президенин култуурунай көҕүлээһинин пуондатыттан грант сүүйэн былааннаах үлэтэ бара турар. Бырайыак чэрчитинэн биир дойдулаахпыт, СӨ норуотун маастара, тимир ууһа Александр Данилов- Хаҥыл уус Дьөппөн үрэхтэриттэн болгуо уһаарбыт тимириттэн хомус чочуйуллар. Онтон бу хомуска оҕолорбут «Оскуолаҕа хомус куруһуога» диэн иккистээн тахсыбыт анал үөрэх пособиетын көмөтүнэн оонньоон дьүрүһүтүөхтээхтэр.
Күөрдэмҥэ хомус ансаамбылын төрүттээбит, хомуһу дьүрүһүтэ оонньоппут, норуокка таптаппыт учуутал, уһуйааччы Антонина Семеновна Адамова буолар. Антонина Семеновна 1997 с. Покровскай б. типографиятыгар «Оскуолаҕа хомус куруһуога» диэн брошюра бэчээттэппитэ. Тапталлаах хомуһугар оҕолору үөрэтиигэ ханнык туох ньыманы туһаммытын, туох ситиһиилэммитин,үөрэппит дьарыгын, туруорбут композицияларын сценарийдарын түмэн дьоҕус таһаарыыга үйэтиппитэ. Грант көмөтүнэн, бу үлэни иккистээн таһаарар дьолго тиксибиппититтэн олус үөрэбит. Хос тахсар брошюра тыла – өһө уларытыллыбата. Хос быһаарыллан, эбии ахтыылар, хаартыскалар киирдилэр. Кинигэ: «Оскуолаҕа хомус куруһуога», Ахтыылар, Хаартыскалар дэнэн үс түһүмэххэ араарылынна.
Пособие республика оскуолаларыгар, эбии үөрэхтээһин тэрилтэлэригэр уонна «Уусхомусфест» бырайыак кыттыылаахтарыгар ананар.
Ыытыллар үлэбитигэр сүбэ- соргу туһаайбыт үтүө дьоммутугар Иван Егорович Алексеевка- Хомус Уйбааҥҥа Аан дойду норуоттарын хомуһун киинин уонна түмэлин президенигэр, тыл билимин дуоктарыгар; Александр Дмитриевич Даниловка- Хаҥыл ууска СӨ норуотун маастарыгар; Спиридон Спиридинович Шишигиҥҥэ, СӨ Үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитигэр, СӨ култууратын туйгунугар, Хаҥалас улууһун бочуоттаах олохтооҕор; Анатолий Еремеевич Чичаховка педагогическай үлэ ветераныгар, Мэҥэ Хаҥалас Бүтэйдээх, Тараҕай нэһилиэктэрин, Майа с. Бочуоттаах олохтооҕор махтанабыт.
Нэһилиэккэ уус култууратын сөргүтэр, үйэтитэр үлэбитигэр тус сүбэнэн- аманан көмөлөһөр тумус туттар дьоммутугар Римма Романовна Жирковаҕа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын Дьаһалтатын уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыытылыстыбатын Тыл сайдыытын боппуруостарын сүрүннүүр управлениетын салайааччытыгар, тыл билимин кандидатыгар, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитигэр; Розалия Иннокентьевна Бравинаҕа, история билимин дуоктарыгар, профессорыгар, Гуманитарнай чинчийии уонна хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар проблемаларын институтун сүрүннүүр үлэһитигэр, археология лабораториятын сэбиэдиссэйигэр; биир дойдулаахтарбытыгар- Тихон Николаевич Скрябиҥҥэ, Ил Түмэн дьокутаатыгар; нэһилиэккэ бу хамсааһыны иилээн саҕалаабыт баһылыкпытыгар Александр Николаевич Константиновка, “Дьөппөн 2-с нэһилиэгэ” Тыа сирин поселениетын баһылыгар Ольга Аполлоновна Петуховаҕа уонна Дьөппөн нэһилиэгин администрациятын коллективыгар; Максим Аммосович Куприяновка, республикатааҕы спорт уонна физическэй култуура киинин дириэктэрин солбуйааччытыгар, Дойдууһа Дархан аатынан “Сөргүтүү” региональнай общественнай тэрилтэ салайааччытыгар; олохтоох депутат Кузьма Иванович Ефремовка; Р.К. Захаров аатынан «Самыртай» музей комплекс дириэктэригэр Матрена Иннокентьевна Захароваҕа, научнай үлэһитигэр Февронья Ивановна Ефремоваҕа, Хаҥалас улууһун уустарын түмсүүтүгэр уонна бу үтүө хамсааһыҥҥа кыттыспыт биир идэлээхтэрбитигэр барҕа махталбытын тиэрдэбит.
«Оскуолаҕа хомус куруһуога» иккистээн таһаарыы саха төрүт үгэһин үйэтитиигэ сэмэй кылааты киллэриэ диэн эрэнэбит. Учууталбыт, уһуйааччыбыт Антонина Семеновна Адамова аата ааттанан, Күөрдэммитигэр хомус тойуга үйэлэргэ дьүрүһүйдүн.
Саргылана Федорова
А.М. Сидорова аатынан «Ситим» КК дириэктэрэ
