Өрүү баар олох
Барҕата буолбуппун
Чэлгийэр кэскил
Чэмэлийэр Кэрэтэ буолбуппун
Туску олох буолан туругурбуппун
Көмүскэс санаалаах
Күн айыы киһитэ буолан
Айыылартан алгыстаах
Аан дойдулуун ситимнээх
Аан аартыкпын арыйбыппын-
Холумтаным алҕаммыт.
Сахалыы таҥастаах Далбар хотуттар салбалдьыйа хаамтахтарына, чаппараактарын тутан үҥкүүлээн тэлээрдэхтэринэ киһи куттуун –сүрдүүн манньыйар, сүрэхтиин үөрэр. Иккис Дьөппөҥҥө «Холумтан» түмсүү төрүт иис көрүҥнэрин сөргүтэн сахалыы таҥаһы, киэргэллэри, симэхтэри тигэр. Холумтаннар бары араас эйгэҕэ үлэлээбит ыал ийэлэрэ, эбэлэрэ айар дьарыктарыгар «Ситим» КК үөрэ-көтө мусталлар. Дария Семеновна Киприянова — култуура уонна үлэ бэтэрээнэ, «Холумтан» түмсүү салайааччыта, Любовь Николаевна Николаева- «Үлэ Албан аата» 3 истиэпэннээх уордьанын кавалера, Тыа хаһаайыстыбатын бэтэрээнэ, үлэни иилиир- саҕалыыр, күөттүүр киһинэн буолар. Онтон Галина Ивановна Иванова- Айтыына Уран -СР Үөрэҕириитин туйгуна, Саха Республикатын суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, Арктика искусствотын худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ, СР ырыаһыт автордар сойууһун чилиэнэ, Хаҥалас улууһун норуотун маастара, Күөрдэм нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, педагог- маастар сүбэһит быһыытынан Холумтаннары үгүскэ үөрэтэр, көрдөрөр. Холумтаннар 10 сыллаах үлэлэрин түмүгэ — уран оҥоһуктара “Кэрэттэн кэрэ саҕыллар” диэн быыстапка буолан турбута. Быйылгы Кыайыы 80 сылын көрсө Холумтаннар «Кыайыы 80 cыла» диэн панно оҥордулар. Панно 15 кыра паннолартан турар. Кыбытык, вышивка, аппликация, оҕуруо анньан, араас техникалары аттаран 80 см кэтиттээх 1 м кэриҥэ усталаах бэрт сэргэх үлэни үтүө сүбэнэн таһаарбыттар. Үлэ бэрт эрдэ- ахсынньыттан толкуйданан, тохсунньуттан торумнанан муус устарга «Улуу Кыайыыны уруйдуубут» диэн Кыайыы бэстибээлигэр турбута. Эмиэ бу быыстапкаҕа түмсүү кыттыылааҕа Анастасия Андреевна Артамонова оҥорбут паннота турбута. Киһи болҕомтотун тардар үлэ кыһыл саһархай өҥнөрүнэн аттарыллан пэчворк техникатынан оҥоһуллубут. Бэрт уустук техниканы ааптар баһылаан туттара көстөр.
Холумтаннар тустарынан ситэри сэһэргиир буоллахха. Түмсүү 16 чилиэннээх. 2013 с. тэриллээт да улуус ыһыаҕар ситиһиилээхтик кыттыбыта. Онтон кынаттанан салайааччыланан, сүбэһиттэнэн бииртэн биир күрэхтэргэ кыттан испиттэрэ. Кыайан – хотон, биһирэнэн араас күрэхтэргэ кыттыбыттара. Биирдиилээн да кыттар чиэскэ тиксибиттэрэ. Билигин Холумтаннар үлэлэрин- сахалыы мааны таҥастары, симэхтэри, киэргэллэри, дэйбиирдэри, ыаҕайалары, сэлээппэлэри, туос иһиттэри, саламалары онтон да атын тупсаҕай киэргэллэри Дьөппөн дьоно- сэргэтэ киэн тутта кэтэр, илдьэ сылдьан кэпсиир- хайгыыр.
«Холумтан» түмсүү үлэтин ситиһиилэрэ:
- 2013 сыл. Улуус ыһыаҕар «Ат симэҕин» күрэҕэр 2 үрдэл аатын ылбыттара.
- 2014 с. Хаҥалас улууһугар Республикатааҕы Олонхо ыһыаҕар, «Ат симэҕин» Кылаан кыайыылааҕа
- «Холумтан» түмсүү иһинэн тэриллибит «Алгыс» ансаамбыл – 2016 сыллаахха «Тыгын сыдьааннара» саха фольклорун улуустааҕы фестивалын кыайыылаахтара
- 2017 сыл– нэһилиэк «Бастыҥ түмсүүтэ» анал аатын ылбыта
- Колодинская Анна Николаевна – улуус, республика араас таһымнаах быыстапкаларын, көрүүлэрин кыайыылааҕа
- 2023 с. «Күн Дьөһөгөй» улуустааҕы көрүү- быыстапкаҕа 1 миэстэ;
- 2023 с. Дьокуускайга Хаҥалас улууһун күннэригэр быыстапкаҕа кыттыы;
- 2025 с. “Улуу Кыайыыны уруйдуубун” нэһилиэк, улуус бэстибээлин быыстапкатыгар кыттыы.
Түмсүү кыттыылаахтара култуура ыытар араас тэрээһиннэригэр, нэһилиэк общественнай олоҕор көхтөөхтүк кытталлар, үксүбүтүгэр үтүө холобур, бастыҥ сүбэһит буолаллар. Билигин Холумтаннар самаан сайын уйгулаах ыһыаҕар бэлэмнэнэн күн солото суох иис үрдүгэр олороллор. Ол да буоллар сайыны көрсүү түһүлгэтигэр киэргэллэрин-симэхтэрин кэтэн күрэххэ кытыннылар. Ол курдук Антонида Семеновна Борисова, Полина Захаровна Петрова «Холумтан» сахалыы таҥаһын толору кэтэн хаамыстылар. Любовь Николаевна ийэтэ оҕуруонан тикпит илин- кэлин кэбиһэрин кэтэн барыбытын кэрэхсэттэ. Дария Семеновна бэйэтэ тикпит аныгы хаппарынан биһирэттэ. Онтон «Холумтан» биир көхтөөх иистэнньэҥэ Тамара Тихоновна бэйэтэ тикпит хаппарын, хабахтан тикпит суумкатын, олбоҕун көрдөрөн барыбытын сөхтөрдө.
Күөрдэммит сирин сылаас тыынныыр, эйэҕэс эркинниир “Холумтаннарбытыгар” өссө да өр сылларга айа – тута, кэрэни элбэтэ, ыччаты ыраас ыллыкка сирдии туралларыгар баҕарабыт. Ойуу- дьарҕаа оһуоргут аартык суол буолан тыргылла кэҥээтин, илиигит сылааһын иҥэрэр иискит истиҥ сыһыана арчылыы, араҥаччылыы, харыстыы сырыттын диэн алгыспыт маанытын аныыбыт.
А.М. Сидорова аатынан «Ситим» КК дириэктэрэ С.С. Федорова
