«Төлө туппат төрүт баайым- төрөөбүт ийэ тылым»
Олунньу 13 күнүгэр- Саха тылын, суругун – бичигин күнүгэр «Ийэ тылынан иитэбит, саха тылынан сайдабыт» улуустааҕы аан бастакы түмэр түһүлгэҕэ кытынныбыт. “Дьөппөн 2 с” МТ Аҕа баһылыга А.Н. Константинов, «Ситим» КК салайааччыта С.С. Федорова, “Самыртай” этнокомплекс салайааччыта М.И.Захарова, 25№дээх «Туллукчаан» оҕо саадын салайааччыта Ю.С.Скрябина, орто оскуола директора Д.И. Скрябина сахалыы түһүлгэ кыттыылаахтарын- устар ууну сомоҕолуур уус тыллаах оһуохайдьыттар, этэр – тыынар эйгэлээх тыл этээччилэр долгуннарын ылынан, Хаҥалас улууһун Аҕа баһылыгын Иринеев Олег Валерьевич салайааччылаах түмэр түһүлгэ ыҥырыытыгар сөбүлэһэн, нэһилиэкпитигэр сахалыы эйгэни хаҥатарга турунуоҕуҥ диэн өрө көтөҕүллэн кэллибит. Уонна 2 Дьөппөн нэһилиэгэр бу күҥҥэ аналлаах «Төлө туппат төрүт баайым- төрөөбүт ийэ тылым» тэрээһин чэрчитинэн сонун кэпсэтиһии уонна дьиэ кэргэнинэн оонньуу түһүлгэтин иилээн- саҕалаан ыыттыбыт. Култуура киинин саалатыгар “Самыртай” түмэл “2023 сыл- Дьөһөгөй айыы сыла” быыстапката, олохтоох библиотека саха тылыгар аналлаах сонун кинигэлэрэ кэлбит дьон болҕомтотун тарта. Түһүлгэни аҕалар сахалыы доллоһутар хоһоонноро арыйда. Бу күн сонун бэлиэтинэн 2 Дьөппөн тэрилтэлэрин салайааччылара «Сахалыы эйгэни тэрийии» диэн санааларын сайа этэр түһүмэхтэрэ ыытылынна. 25№дээх «Туллукчаан» оҕо саадын салайааччыта Юлиана Семеновна Скрябина уһуйааҥҥа бу үлэ дидактическай оонньуу нөҥүө ыытылларын сэһэргээтэ. Уьуйааччылар айан оҥорбут оонньууларын көрдөрдө. Тылы сайыннарыы, тыйаатыр, уруһуй дьарыктарыгар туһанылларын сырдатта. Учууталбыт, Антонина Семеновна Адамова айан хаалларбыт «Сандаара» остуоруйата остуол оонньуута буолан туһанылла сылдьарыттан олохтоохтор олус үөрдүбүт. Орто оскуола директора Дария Ивановна Скрябина оскуолаҕа «Утум» программа үлэтин кэпсээтэ. Программанан оҕо төрүт дьарыктарын билиэхтээх, үлэнэн, алтыһыынан иитиллэн саха киһитэ дэттэрэн, үүнэн – сайдан тахсыахтааҕын билиһиннэрдэ. Айтыына Уран хоһоонноруттан ааҕан истээччини кэрэхсэттэ. «Самыртай» музей этнокомплекс директора Матрена Иннокентьевна Захарова, Дьөһөгөй сылынан түмэл акка сыһыаннаах экспонаттарын быыстапкатын сырдатта. Олус кэрэхсэбиллээх историяны арыйда. Олохтоох библиотека салайааччыта Ньургуйаана Руслановна Лебедева уһуйаан, оскуола оҕолоругар аналлаах биир кэлим программа үлэтин сырдатта, «Ситим» КК салайааччыта Саргылана Семеновна Федорова саха тылын, литературатын, култууратын учууталларын II cийиэһин түмүк докумуонун тула бэйэтин санаатын эттэ, сахалыы эйгэни тэрийиигэ туох баар тэрилтэ, кини үлэһиттэрэ, дьиэ кэргэн -оҕо, төрөппүт, эбээ, эһээ ылсыахтааҕын туһунан сийиэс ыҥырыытын тириэртэ. Галина Семеновна Попова – Санаайа биэриилэрин истэллэригэр ыҥырда. “Газстрой” Дьөппөннөөҕү филиалын салайааччыта Николай Николаевич Ефимов сахалыы эйгэни тэрийии дьиэ кэргэнтэн саҕаланыахтаах диэн санаа тула бэйэтин көрүүлэрин үллэһиннэ. Түһүмэххэ элбэх оҕолоох, сиэннээх ийэ, эбээ Людмила Илларионовна Васильева дьиэ кэргэнигэр төрүт үгэстэринэн иитии бэрээдэгин билиһиннэрдэ. Оҕону кытта куруук бииргэ сылдьан, алтыһан үлэни өрө тута сырыттахха ханнык да дьиэ кэргэҥҥэ сахалыы эйгэни тэрийэ сатыыр кыһалҕа турбат диэн санаатын эттэ, истээччилэргэ сүбэтин тириэртэ. Нэһилиэкпит Аҕа баһылыга Александр Николаевич Константинов төрөөбүт тылбыт сайдар суолугар көрүүлэрин, итэҕэл уонна тыл ситимин тула бэйэтин санаатын үллэһиннэ уонна нэһилиэк дьонун – сэргэтин бары көхтөөхтүк ылсан сахалыы саҥа сатарыы турарын туһугар үлэлиэҕиҥ- хамсыаҕыҥ диэн ыҥырда.
Бу кэннэ түөлбэттэн дьиэ кэргэттэр “Толкуйдаа, оонньоо, кыай ” күрэххэ саха тылын, нэһилиэк историятын, түмэл экспонаттарын тула түһүмэхтэргэ кытыннылар хоһоону итэҕэтиилээхтик ааҕыыга, тылтан элбэх тылы таһаарыыга куоталастылар. Бу иннинээҕи өрөбүллэргэ түөлбэлэр икки ардыларынааҕы спартакиада ыытыллыбыта, онон хамаандалар кыайыы иһин дьулуурдара көхтөөх. Күрэххэ «Аргыс» түөлбэ хамаандата- Львовтар дьиэ кэргэттэрэ кыайда.
Түмүккэ кэскили сахалыы тыыннаан иитэр дьиэ кэргэттэргэ нэһилиэк Аҕа баһылыгын махтал суруга туттарылынна. Библиотекарь Ньургуйаана Лебедева «Сахалыы дьыктаан» кыайыылаахтарын ааттаталаата- Матрена Захарова, Варвара Власова кылаан чыпчаал аатын ыллылар.
Нэһилиэк олоҕор көхтөөхтүк кыттар дьоммутугар махталбытын тиэрдэбит. Уонна сахалыы эйгэбитин харааннаһыах, төрүт тылбытын сайдар төлкөлүөх диэн бар дьоммутун ыҥырабыт.
«Ситим» КК салайааччыта Саргылана Федорова
